Νέα τροπή παίρνει το ζήτημα της έκτακτης φορολόγησης των ενεργειακών εταιριών, μετά την απόφαση της αμερικανικής Exxon Mobil να μηνύσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το φόρο στα περίφημα “windfall profits” , δηλαδή στα “απροσδόκητα κέρδη” που αποκόμισαν οι πετρελαϊκές εταιρίες εξ αιτίας της ενεργειακής κρίσης και της εκτίναξης της τιμής του αερίου και του πετρελαίου. Η κίνηση της Εxxon Mobil έρχεται ακριβώς τη στιγμή που το ΥΠΕΝ επεξεργάζεται τις τελευταίες λεπτομέρειες της υπουργικής απόφασης για τον έκτακτο φόρο στα υπερέσοδα των εταιριών προμήθειας ηλεκτρισμού, αφού προηγουμένως μέσα στο 2022 έχει επιβάλει έκτακτη εισφορά στα υπερέσοδα των παραγωγών ηλεκτρισμού και βέβαια στις εταιρίες διύλισης της χώρας, την HelleniQ Energy (πρώην ΕΛΠΕ) και τη Motor Oil.
Κύριος στόχος της Exxon Mobil με την κίνηση αυτή είναι να αποτρέψει την επιβολή έκτακτης εισφοράς και στα κέρδη του 2023, για δεύτερο συνεχόμενο χρόνο. Ο αμερικανικός πετρελαϊκός όμιλος υποστηρίζει ότι οι Βρυξέλλες υπερέβησαν την νόμιμη δικαιοδοσία τους όταν επέβαλαν την έκτακτη εισφορά. Εκπρόσωπος της εταιρίας δήλωσε ότι ο φόρος στα “windfall profits” είναι αντιπαραγωγικός, αποθαρρύνει τις επενδύσεις και υπονομεύει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Η Exxon θα συνεκτιμήσει τον φόρο αυτό στους υπολογισμούς της για τις μελλλοντικές, αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, επενδύσεις στην Ευρώπη, που σχεδιάζει, δήλωσε ο κ. Casey Norton, εκπρόσωπος της αμερικανικής εταιρίας, όπως μετέδωσε το Reuters.
Ας σημειωθεί ότι ο έκτακτος φόρος στις πετρελαϊκές εταιρίες έχει επιβληθεί με ευρωπαϊκό κανονισμό και αποσκοπεί στη συγκέντρωση εσόδων από τα κράτη- μέλη, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων που πλήττονται από την ενεργειακή κρίση.
Ωστόσο τόσο οι πετρελαϊκές εταιρίες, όσο και οι εταιρίες άλλων κλάδων της ενέργειας στις οποίες επιβλήθηκε η εισφορά έχουν εκφράσει την κάθετη αντίθεσή τους στο μέτρο, υπογραμμίζοντας και τα προβλήματα που προκαλεί σε κάθε κλάδο.
Στην ελληνική περίπτωση μάλιστα, δηλαδή όσον αφορά στην εισφορά στην HelleiniQ Energy και της Μοτορ Όιλ δεν ελήφθησαν υπόψη ούτε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ελληνικών διυλιστηρίων. Όπως είχε δηλώσει πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος της HelleiniQ Energy κ. Ανδρέας Σιάμισιης, φορολογούνται έσοδα που σε μεγάλο μέρος, πάνω από 50%, προέρχονται από εξαγωγές, ενώ δεν υπολογίζονται οι τεράστιες επενδύσεις που έχει κάνει ο όμιλος και οι οποίες φθάνουν στα 2 δισ ευρώ για τα διυλιστήρια της Ελευσίνας και της Θεσσαλονίκης. Τα ελληνικά διυλιστήρια, τόσο της HelleniQ Energy όσο και της Μotor Oil είναι από τα λίγα εξαγωγικά ευρωπαϊκά διυλιστήρια.
Οι καθετοποιημένοι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της ΕΕ, που έχουν και upstream (παραγωγή και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων) επιβαρύνονται με τον έκτακτο φόρο, μόνον για τα έσοδά τους εντός ΕΕ και βέβαια η διύλιση, για τους ομίλους αυτούς, αποτελεί συνήθως ένα μικρότερο μέρος της δραστηριότητάς τους, σε αντίθεση με τις ελληνικές εταιρίες.
Ο συντελεστής φορολόγησης των υπερεσόδων των ελληνικών διυλιστηρίων ανέρχεται στο 33%. Ο φόρος στα υπερέσοδα του 2022 εκτιμάται ότι θα κοστίσει στην HelleniQ Energy περί τα 300 εκατ. ευρώ, συν - πλην 30-40 εκατ. ευρώ, καθώς το τελικό ποσό οριστικοποιείται τις ημέρες αυτές, που εκπνέει το 2022.
Σημαντικό ρόλο στον υπολογισμό του παίζει η αποτίμηση των αποθεμάτων ασφαλείας που διατηρεί ο όμιλος, των οποίων η αξία υπολογίζεται σε άμεση συνάρτηση με την τιμή του αργού πετρελαίου, όπως αυτή διαμορφώνεται χρηματιστηριακά. Η έκτακτη εισφορά στα καθαρά προ φόρων κέρδη, μειώνει το διανεμόμενο μέρισμα στους μετόχους. Θα αφορά τη χρήση του 2022 και θα πληρωθεί το 2023.
Μάλιστα, όπως είχε πει ο κ. Σιάμισιης, αν ο τρόπος υπολογισμού της έκτακτης εισφοράς ήταν ο ίδιος με αυτόν που υπολογίστηκε η εισφορά του 90% στην ηλεκτροπαραγωγή, τότε το τελικό ποσό του φόρου μπορεί να ήταν κατά πολύ χαμηλότερο.
“To όλο ζήτημα βρίσκεται πλέον στο Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ” ανέφερε σε ανακοίνωσή της η εκπρόσωπος τύπου της Κομισιόν χθες, σχετικά με την μήνυση της Exxon.
Oι φόροι στα υπέρεσοδα που επιβλήθηκαν στις δραστηριότητες της Exxon στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι μπορεί να ανέλθουν σε τουλάχιστον 2 δισ. δολάρια μέχρι το τέλος του 2023, είχε δηλώσει η αντιπρόεδρος και CFO της εταιρίας Kathryn Mikells σε τηλεδιάσκεψη με αναλυτές στις 8 Δεκεμβρίου, προσθέτοντας ότι η Exxon είχε επενδύσει περί τα 3 δισ.δολάρια την τελευταία δεκαετία σε διυλιστήρια στην Ευρώπη.
