Tα προβλήματα στη δομή της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού που έφερε στο προσκήνιο η ενεργειακή κρίση, με το άλμα τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας ως επακόλουθο της εκτίναξης της τιμής του φυσικού αερίου, φαίνεται πως ακόμα απασχολούν αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, καθώς το πακέτο των αλλαγών που ανακοίνωσε στις 14 Μαρτίου η Κομισιόν δεν δείχνει επαρκές.
Η ελληνική κυβέρνηση και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχαν ταχθεί εξ αρχής υπέρ της αποσύνδεσης της τιμής του φυσικού αερίου από την τιμή του ηλεκτρισμού στη χονδρική αγορά. Ανάλογες θέσεις είχαν διατυπώσει και άλλες χώρες, δίχως μέχρι στιγμής το αίτημά τους να γίνεται δεκτό. Μπορεί έκτακτα μέτρα όπως το πλαφόν στη τιμή χονδρικής και άλλα παρεμφερή που έλαβε κάθε χώρα ξεχωριστά να μείωσαν το αποτύπωμα της χονδρικής τιμής στη λιανική, όμως είναι προφανές ότι τα μέτρα αυτά δεν μπορεί να διατηρηθούν επ’ άπειρον και ότι καμία κυβέρνηση δεν αντέχει στις πιέσεις που ασκούν η κοινωνία και η οικονομία, εξ αιτίας των υψηλών τιμών του ρεύματος.
Το θέμα δείχνει να επανέρχεται και πάλι στο προσκήνιο, μέσω της Γαλλίας, μίας από τις χώρες που πρωταστάτησαν και στην προηγούμενη φάση για την απεξάρτηση της χονδρικής τιμή του ρεύματος από αυτήν του φυσικού αερίου.
Η γαλλική Βουλή, μετά από έξι μήνες ακροάσεων όλων των αρμόδιων φορέων, εξέδωσε μία πολυσέλιδη μελέτη , η οποία επισημαίνει προβλήματα στο σχεδιασμό της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποκάλυψε τα ελαττώματα στο σύστημα που χτίστηκε γύρω από μια ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία δεν αντανακλά το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και δεν εξασφαλίζει ασφάλεια εφοδιασμού από ενέργεια απαλλαγμένη από τις εκπομπές άνθρακα , υποστηρίζει η έκθεση. Στο πλαίσιο αυτό θεωρείται αναγκαία η αναμόρφωση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού.
Παρουσιάζοντας τα συμπεράσματα της έκθεσης, ο εισηγητής της αρμόδιας επιτροπής της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης και βουλευτής της κεντρώου κόμματος Renaissance, Αντουάν Αρμάν, εκφράστηκε θετικά για την απόφαση της Κομισιόν να προτάξει τα ΡΡΑ, δηλαδή τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρισμού και τα CfD (Συμβόλαια για τη Διαφορά) για τις ΑΠΕ και την υπάρχουσα πυρηνική ενέργεια. Πρόσθεσε όμως ότι “ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.”, δήλωσε ότι πρέπει να προχωρήσουμε παραπέρα και τάχθηκε υπέρ του αποσυσχετισμού των τιμών του φυσικού αερίου από την ηλεκτρική ενέργεια με έναν πλήρη, είτε με έναν μερικό τρόπο (εκτός αγοράς spot) ακόμα και με πάγωμα τιμών.
Η 376 σελίδων έκθεση επισημαίνει λάθη και τα διδάγματα που πρέπει να αντληθούν από την εμπειρία των τελευταίων 30 χρόνων απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού, προκειμένου να σχεδιαστεί το ενεργειακό σύστημα των επόμενων 30 χρόνων. Επίσης θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχει υπονομεύσει το γαλλικό ενεργειακό σύστημα, δέχεται ωστόσο ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι απαραίτητη. Ζητά μάλιστα να συνεκτιμηθεί από την ΕΕ η γαλλική ιδιαιτερότητα, δηλαδή τα πυρηνικά και τα υδροηλεκτρικά που μπορεί να αποτελέσουν ένα από τα κλειδιά, που θα πρέπει να επιδιώξει η μελλοντική μεταρρύθμιση, εάν επιθυμεί να έχει θετικά και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, υποστηρίζει η έκθεση.
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την ενεργειακή πολιτική πρέπει να αλλάξει κατέληξε ο βουλευτής, παραπέμποντας στο βασικό συμπέρασμα της έκθεσης περί “επιτακτικής και επείγουσα ανάγκη μεταρρύθμισης ολόκληρου του ευρωπαϊκού πλαισίου για την ενέργεια».
H έκθεση ανατρέχει στο ιστορικό της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού ….”Όλα ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν η ΕΕ προώθησε τη πρώτη δέσμη κανονισμών για το λεγόμενο «Ενεργειακό Πακέτο» με στόχο την απελευθέρωση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας” αναφέρει χαρακτηριστικά. Η ευρωπαϊκή πολιτική βασίστηκε σε τρεις πυλώνες: Την ενεργειακή ασφάλεια, την προστασία του περιβάλλοντος και τον ανταγωνισμό, «χωρίς, όμως, να διασφαλίζεται πάντα η συμβατότητα μεταξύ αυτών των τριών στόχων», σημειώνει η έκθεση. Στη συνέχεια στηλιτεύει τις αρνητικές επιπτώσεις στο γαλλικό ενεργειακό μοντέλο και ζητά την αλλαγή πολιτικής
Έτσι, παραμένει το ερώτημα για το κατά πόσον μόνον τα PPAs και τα CfD ( τα οποία αφορούν κυρίως σε ΑΠΕ που δεν έχουν ακόμα κατασκευαστεί) αρκούν για να βγάλουν την ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού από την κρίση, ειδικά τα αμέσως επόμενα χρόνια που είναι και από τα πιο κρίσιμα με τους περισσότερους αναλυτές να θεωρούν ότι η ακρίβεια στις τιμές του ρεύματος έχει έλθει για να μείνει.
