‘Ελλεμμα ύψους 230 εκατ, ευρώ για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (YKΩ) στους λογαριασμούς ρεύματος αναλαμβάνει να καλύψει ο κρατικός προϋπολογισμός, ενώ οι οφειλές, της τάξης των 250 εκατ. ευρώ, των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ϋδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) προς τη ΔΕΗ θα αποπληρωθούν με δανεισμό των ΔΕΥΑ από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. 

Πρόκειται για τη διευθέτηση στην οποία κατέληξαν, όπως ανέφεραν έγκυρες πηγές, τα υπουργεία Οικονομικών και Περιβάλλοντος - Ενέργειας προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα, που δημιουργούν οι αυξανόμενες οφειλές.

Ειδικά για τις ΥΚΩ το έλλειμμα προβλέται ότι θα φθάσει σωρευτικά την τριετία 2023-25 στα 700 εκατ. ευρώ. Από το 2025 και μετά, οπότε αναμένεται να λειτουργήσει η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης Αττικής, το έλλειμμα εκτιμάται ότι θα εξαλειφθεί.

Οι ΥΚΩ, μία χρέωση που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές ηλεκτρισμού στον λογαριασμό ρεύματος, ανεξαρτήτως παρόχου, προορίζονται κυρίως για την κάλυψη της διαφοράς του υψηλότερου κόστους παραγωγής ηλεκτρισμού στα μη διασυνδεμένα` νησιά με το φθηνότερο ρεύμα που παράγεται στο ηπειρωτικό σύστημα, καθώς και για την κάλυψη της επιδότησης του κόστους ρεύματος των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.  

Τα χρόνια της ενεργειακής κρίσης, οι χρεώσεις ΥΚΩ δεν αυξήθηκαν, ενώ ταυτόχρονα μεγάλο μέρος των εισροών του σχετικού Λογαριασμού μεταφέρθηκε στο Ταμειο Ενεργειακής Μετάβασης για τη χρηματοδότηση  των επιδομάτων στο  ρεύμα, με αποτέλεσμα ο Ειδικός Λογαριασμός ΥΚΩ (ΕΛΥΚΩ) να γίνει προβληματικός.

Το έλλειμμα “κτύπησε” στα έσοδα των εταιριών  προμήθειας ηλεκτρισμού, οι οποίες από τον Απρίλιο του 2023 άρχισαν να λαμβάνουν μειωμένο αντάλλαγμα  από τον ΔΕΔΔΗΕ, που είναι ο Διαχειριστής του ΕΛΥΚΩ,  για το κόστος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας,. “Ηταν ο μήνας που για πρώτη φορά το ταμείο ΥΚΩ γύρισε σε αρνητικό πρόσημο.

Το μεγαλύτερο  βέβαια πρόβλημα το αντιμετωπίζει η ΔΕΗ που έχει και τους περισσότερους πελάτες αλλά  σοβαρές είναι και οι οφειλές προς τους άλλους παρόχους. 

Σύμφωνα με τον ΕΣΠΕΝ, τον φορέα που εκπροσωπεί τις ιδιωτικές εταιρίες προμήθειας, από τον Αύγουστο του 2022 μέχρι τον Απρίλιο του 2023, εκταμιεύθηκε από το Ταμείο των ΥΚΩ ποσό 460 εκατ. ευρώ υπέρ του ΤΕΜ.  Επίσης, ο Ειδικός Λογαριασμός έχασε  έσοδα 65 εκατ. ευρώ από το μέτρο απαλλαγής από τις χρεώσεις ΥΚΩ των ενεργοβόρων επιχειρήσεων Μέσης και Υψηλής τάσης για το 5μηνο Νοέμβριος 2021- Μάρτιος 2022.

Παρότι τα επιδόματα στους λογαριασμούς ρεύματος καταργήθηκαν και αυξήθηκε το ποσοστό των εσόδων που θα εισπράττει ο ΕΛΥΚΩ από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, η πτώση της τιμής του ηλεκτρισμού σε συνδυασμό με την πτώση της τιμής των δικαιωμάτων CO2 οδηγούν σε αύξηση του ελλείμματος. 

Επιπρόσθετα, η καθυστέρηση στη μεγάλη διασύνδεση Κρήτης- Αττικής, η οποία κατά τους σχεδιασμούς θα εξισώσει το κόστος ρεύματος μεταξύ του ηπειρωτικού συστήματος και της Κρήτης, που απορροφά το μεγαλύτερο μέρος των ΥΚΩ, επιδείνωσε τις προοπτικές του Λογαριασμού. Ο ΕΣΠΕΝ με επανειλημμένα διαβήματα και επιστολές προς τη ΡΑΑΕΥ και το υπουργείο Περιβάλλοντος- Ενέργειας έχει θέσει το θέμα, ζητώντας να δοθεί λύση, είτε με αύξηση της χρέωσης ΥΚΩ, είτε μέσω του προϋπολογισμού,  καθώς οι διογκώνονται οι οφειλές προς τους παρόχους, επηρεάζοντας τη ρευστότητά τους. 

Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης- Αττικής  θα είναι έτοιμη το 2025 και θα έχει λειτουργήσει εμπορικά ως το τέλος της χρονιάς, ενώ το υπουργείο Περιβάλλοντος- Ενέργειας να εκτιμά ότι το 2026 ο ΕΛΥΚΩ θα καταστεί πλεονασματικός. 

Μέχρι τότε όμως το έλλειμμα θα αυξάνεται, δεδομένου ότι  η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ είναι κατηγορηματικά αντίθετη στην αύξηση της χρέωσης των ΥΚΩ για τους καταναλωτές.

Ας σημειωθεί ότι, ένας από τους βασικούς λόγους της αύξησης του ελλείμματος είναι ο τουρισμός, με τις πολύ μεγάλες καταναλώσεις τους καλοκαιρινούς μήνες τόσο στην Κρήτη, όσο και στα υπόλοιπα μη διασυνδεδεμένα νησιά.   

Εν τω μεταξύ ένα ακόμα χρέος, ύψους 250 εκατ. ευρώ προς τη ΔΕΗ που προέρχεται από απλήρωτους λογαριασμούς ρεύματος των ΔΕΥΑ, των Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης και Αποχέτευσης έρχεται να διευθετήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος- Ενέργειας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι μετά τις ευρωεκλογές, όταν προωθηθεί με νόμο το σχέδιο για την ενοποίηση των ΔΕΥΑ, το ΤΕΜ, με έσοδα από τις δημοπρασίες ρύπων, θα χορηγήσει άτοκο δάνειο στην νέα, ενιαία εταιρία που θα δημιουργηθεί, ύψους 250 εκατ. ευρώ προκειμένου να εξοφλήσει τη ΔΕΗ. Το δάνειο θα έχει διάρκεια δέκα ετών.