Η επόμενη δεκαετία θα δει μια γρήγορη επιτάχυνση στην εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών για τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη. Η γεωπολιτική κατάσταση καθιστά ακόμη πιο επείγουσα την πλήρη απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και την αύξηση της συνολικής απόδοσης του ενεργειακού συστήματος, προσθέτοντας επίσης νέες ευέλικτες πηγές ενέργειας και επενδύοντας σε έξυπνα ψηφιακά δίκτυα. Ένα νέο σχέδιο δράσης για την «Ψηφιοποίηση του ενεργειακού συστήματος», που παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο, καθορίζει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για επενδύσεις και συντονισμένες ευρωπαϊκές πολιτικές προς μια πλήρη ψηφιακή αναμόρφωση του ενεργειακού συστήματος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει γρήγορη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προκειμένου να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι και να μειωθεί η εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Ο στόχος της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% και της επίτευξης μεριδίου 45% των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας το 2030 απαιτεί μεταξύ άλλων δράσεων την εγκατάσταση ηλιακών πάνελ στις στέγες όλων των εμπορικών και δημόσιων κτιρίων έως το 2027 και σε όλα τα νέα κτίρια κατοικιών έως το 2029. Επιπλέον, πάνω από 10 εκατομμύρια αντλίες θερμότητας θα πρέπει να προστεθούν τα επόμενα 5 χρόνια και τα ηλεκτρικά οχήματα θα πρέπει να αντικαταστήσουν 30 εκατομμύρια αυτοκίνητα εσωτερικής καύσης έως το 2030. Αλλά όλα αυτά απαιτούν ενεργειακές υποδομές κατάλληλες να καλύψουν τη ζήτηση και «θωρακισμένες» ώστε να μην επηρεάζονται από φυσικές ή άλλες καταστροφές. Με λίγα λόγια …παντός καιρού.
Τα σημερινά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, που ως επί το πλείστον έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί πριν από δεκαετίες σε ένα εντελώς διαφορετικό τεχνικό σενάριο, δεν είναι έτοιμα για μια ριζική αλλαγή. Περίπου το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών δικτύων είναι άνω των 40 ετών και έως το 2030 περισσότερα από τα μισά από αυτά θα είναι ακόμη πιο παλιά. Ενώ μια πλήρης φυσική αναμόρφωση θεωρείται αδύνατη, η προσθήκη ενός επιπέδου ψηφιακών τεχνολογιών είναι το κλειδί ώστε να προετοιμαστούν για την κατανεμημένη και διακοπτόμενη παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές, την αυξημένη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας από τις μεταφορές και άλλους τομείς και τη διασφάλιση της ενεργειακής απόδοσης σε όλα τα επίπεδα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει περίπου 584 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη μεταξύ 2020 και 2030, εκ των οποίων ένα μεγάλο μερίδιο (170 δισεκατομμύρια ευρώ) θα διατεθεί στην ψηφιοποίηση.
Το νέο ευρωπαϊκό σχέδιο θα επικεντρωθεί σε διάφορες γραμμές δράσεων, όπως η προώθηση της συνδεσιμότητας, της διαλειτουργικότητας και της ασφαλούς ανταλλαγής ενεργειακών δεδομένων, η ενίσχυση των επενδύσεων στο έξυπνο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, η χρήση ψηφιακών υπηρεσιών για τη συμμετοχή των καταναλωτών στην ενεργειακή μετάβαση.
Μεταξύ των βασικών δράσεων, θα δημιουργηθεί ένα συντονισμένο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την κοινή χρήση και τη χρήση ενεργειακών δεδομένων έως το 2024, που θα επιτρέπει τη συμμετοχή νέων ενεργειακών παραγόντων στη χονδρική αγορά και θα διευκολύνει την προσθήκη ευέλικτης δυναμικότητας παραγωγής. Το πλαίσιο θα συνοδεύεται από τη δημιουργία ενός «ψηφιακού διδύμου» του ευρωπαϊκού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, ενός εικονικού μοντέλου, δηλαδή, που θα επιτρέψει αφενός την ενίσχυση της αποδοτικότητας και της ευφυΐας του συστήματος διανομής, αφετέρου την αύξηση και βελτίωση της ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς και Διαχειριστνλων Συστημάτων Διανομής. Επιπλέον, θα απαιτηθούν συνεχείς επενδύσεις σε εργαλεία παρατήρησης και ελέγχου του δικτύου, σε σχεδιασμό υποδομών και δικτύου, σε εργαλεία προσομοίωσης, ενεργή διαχείριση συστήματος και πρόβλεψη.
Πολλοί από αυτούς τους τομείς θα περιλαμβάνουν Διαχειριστές Συστημάτων Διανομής (ΔΣΔ), ιδίως τη δημιουργία του ψηφιακού δίδυμου, που θα συντονίζεται από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ENTSO-E) και την οντότητα του ΔΣΔ της ΕΕ. Η Επιτροπή προβλέπει νέες επενδύσεις από DSO (εκκρεμείς πωλήσεις ημερών) -ένα μέτρο του μέσου αριθμού ημερών που χρειάζεται μια εταιρεία για να εισπράξει πληρωμή για μια πώληση και που καθορίζεται συχνά σε μηνιαία, τριμηνιαία ή ετήσια βάση- και στοχεύει να τις υποστηρίξει μέσω του προγράμματος πλαισίου Horizon Europe και άλλων μέσων.
