Η Ευρώπη πρέπει να αναθεωρήσει τα ισχύοντα για την κατανάλωση ενέργειας. Εάν η κλιματική κρίση δεν ήταν αρκετή ως κίνητρο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έθεσε μια ξαφνική απειλή για τον ενεργειακό εφοδιασμό πολλών χωρών. Σχεδόν το ήμισυ της παγκόσμιας τελικής κατανάλωσης ενέργειας πηγαίνει σε έξυπνα κτίρια, ενεργειακές κοινότητες και κτίρια θέρμανσης, επομένως η μόνωση των σπιτιών και των γραφείων μας είναι βασικό συστατικό για τη μείωση της συνολικής χρήσης ενέργειας .
Ωστόσο, ο μέσος πολίτης δεν έχει τα κίνητρα για να υποβληθεί στις απαραίτητες ανακαινίσεις στο σπίτι του ή ακόμη και την επίγνωση σε τι συνίστανται αυτές οι ανακαινίσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια ομάδα αρχιτεκτόνων, μηχανικών και υπευθύνων χάραξης πολιτικής σε έξι ευρωπαϊκές χώρες ενώνουν τις δυνάμεις τους στο ερευνητικό έργο της ΕΕ TIMEPAC, θέτοντας τον φιλόδοξο στόχο να ενισχύσουν την τρέχουσα διαδικασία αξιολόγησης της ενεργειακής απόδοσης που σχετίζεται με τη μεταρρύθμιση της Οδηγίας για τις ενεργειακές επιδόσεις των κτιρίων τη ΕΕ. Με την εισαγωγή μιας δυναμικής προσέγγισης για την πιστοποίηση, η ομάδα ελπίζει να δώσει στους ιδιοκτήτες κτιρίων τα εργαλεία και τα κίνητρα για να τα καταστήσουν λιγότερο ενεργοβόρα.
Επί του παρόντος, οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί υπαγορεύουν ότι κάθε κτίριο που διατίθεται προς πώληση ή ενοικίαση πρέπει να διαθέτει Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (EPC). Αυτό το έγγραφο αναφέρει πόσο αποδοτικό είναι το κτίριο όσον αφορά την ενεργειακή του απόδοση. Ωστόσο, τα σημερινά πιστοποιητικά δεν παρέχουν επαρκείς πληροφορίες για την αξιολόγηση της πραγματικής απόδοσης ενός κτιρίου. Για παράδειγμα, πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα του κτιριακού εξοπλισμού και τη συμπεριφορά των ενοίκων –και τα δύο είναι αλληλένδετα.
Επιπλέον, τα τρέχοντα EPC δεν παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες του κτιρίου να φιλοξενήσει εγκαταστάσεις παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και να διανείμει την παραγόμενη ενέργεια στο δίκτυο. Λόγω αυτών και άλλων περιορισμών, «τα τρέχοντα πιστοποιητικά έχουν γίνει μια απλή διοικητική απαίτηση παρά αποτελεσματικά εργαλεία για την ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος», λέει ο Leandro Madrazo , Καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτονικής La Salle, Πανεπιστήμιο Ramon Llull στη Βαρκελώνη και συντονιστής του έργου TIMEPAC.
Το έργο, λοιπόν, ονομάζεται TIMEPAC και αποτελεί συντομογραφία του «Towards Innovative Methods for Energy Performance Assessment and Certification». Ένας από τους εταίρους της κοινοπραξίας είναι το Politecnico di Torino στην Ιταλία, εκπροσωπούμενο από τον Vincenzo Corrado, καθηγητή Φυσικής Κτιρίων και Ενεργειακών Συστημάτων Κτιρίων. Συμφωνεί ότι μια χαμηλή βαθμολογία στο EPC σπάνια οδηγεί σε ανακαινίσεις .
Ο Corrado πιστεύει ότι είναι ζωτικής σημασίας να παρέχονται επαρκείς πληροφορίες στον τελικό χρήστη σχετικά με τη σημασία της βελτίωσης της ποιότητας του κτιρίου, κάτι που λείπει από το τρέχον πλαίσιο και που καθιστά τις φορολογικές εκπτώσεις συχνά αναποτελεσματικές. « Ο κόσμος πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι, αν ανακαινίσει ένα κτίριο, μπορεί να μειώσει σημαντικά τα έξοδά του για θέρμανση και κλιματισμό», λέει.
Δεν είναι όμως μόνο θέμα χρημάτων. Η κλιματική κρίση έχει ήδη αυξήσει τη συχνότητα και την ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων και η περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας που αναμένεται θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο αυτή την επίδραση. Ως εκ τούτου, η «κλιματική ανθεκτικότητα» είναι το κλειδί, λέει ο Corrado: τα κτίρια πρέπει να γίνουν ανθεκτικά σε ακραία καιρικά φαινόμενα, να περιλαμβάνουν μέτρα ψύξης ενόψει υψηλότερων θερμοκρασιών και η συνολική κατανάλωση ενέργειας πρέπει να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο .
Ενώ το τρέχον EPC είναι ξεπερασμένο από αυτές τις απόψεις, ο Madrazo εξηγεί ότι αυτό το σύστημα πιστοποίησης υφίσταται μια «αλλαγή παραδείγματος» που είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με τους στόχους του TIMEPAC. «Αρχικά, ένα EPC ήταν μια ετικέτα για ένα κτίριο, όπως έχετε μια ετικέτα για συσκευές, όπως ένα ψυγείο. Αλλά τα κτίρια δεν είναι απλώς συσκευές: τα κτίρια κατοικούνται, δηλαδή, δεν μπορούν να αποσπαστούν από την οικονομική ικανότητα και τις πολιτιστικές αξίες των ανθρώπων, τους προσωπικούς τους στόχους και τον τρόπο ζωής τους, που αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, όπως και τα κτίρια», υποστηρίζει .
Το νέο EPC, επομένως, θα είναι «δυναμικό, πράγμα που σημαίνει ότι θα παρακολουθούμε την απόδοση του κτιρίου με την πάροδο του χρόνου», εξηγεί η Susanne Geissler, Διευθύντρια του Ινστιτούτου Διαθεσιμότητας Αειφόρου Ενέργειας και Πόρων (SERA) και εταίρος στο έργο TIMEPAC. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, το πρώτο βήμα θα είναι η συμπερίληψη πιο αξιόπιστων δεδομένων, όπως η πραγματική κατανάλωση ενέργειας του κτιρίου και η προσθήκη πληροφοριών σχετικά με την απόδοση των υλικών και ακόμη και το επίπεδο άνεσης των κατοίκων .
«Άνεση σημαίνει θερμική άνεση αλλά και ποιότητα αέρα εσωτερικού χώρου, οπτική άνεση και ακουστικές πτυχές», λέει ο Corrado. Αυτά τα στοιχεία θα ευθυγραμμίσουν το πιστοποιητικό με την ιδέα των «έξυπνων κτιρίων»: «η ύπαρξη περισσότερων πληροφοριών σχετικά με την πραγματική απόδοση του κτιρίου θα κάνει τους εμπλεκόμενους φορείς στη διαδικασία ανακαίνισης του κτιρίου πιο έξυπνους», προσθέτει ο Madrazo.
Αλλά ένα κτίριο δεν είναι ένα μεμονωμένο αντικείμενο: είναι συνδεδεμένο με συστήματα δημόσιων μεταφορών και μπορεί να παράγει ενέργεια για να φορτίζει ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το TIMEPAC θεωρεί τα κτίρια ως «καταναλωτές», δηλαδή τόσο καταναλωτές όσο και παραγωγούς ενέργειας, «έτσι θα υπάρχει συνεχής σύνδεση μεταξύ κάθε κτιρίου και του εξωτερικού περιβάλλοντος όσον αφορά την ενέργεια και την ανταλλαγή πληροφοριών».
Στο μέλλον, λόγω της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων – EPBD, οι ιδιοκτήτες κτιρίων ενδέχεται να χρειαστούν ένα σχέδιο ανακαίνισης κτιρίου για την αναβάθμιση του κτιρίου με την πάροδο του χρόνου, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους ενεργειακής απόδοσης που ορίζονται από τις εθνικές νομοθεσίες. Αυτά τα σχέδια θα συμπεριληφθούν σε ένα νέο έγγραφο, το διαβατήριο ανακαίνισης κτιρίου που θα περιγράφει τον μακροπρόθεσμο, βήμα προς βήμα οδικό χάρτη ανακαίνισης για την επίτευξη βαθιάς ανακαίνισης για ένα συγκεκριμένο κτίριο. Πρόκειται για μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που αγκαλιάζει το TIMEPAC προκειμένου να ενθαρρύνει τα κτίρια να βελτιώνουν συνεχώς την απόδοσή τους .
