Υπέρ της μονιμοποίησης των  μηχανισμών δυναμικότητας (capacity mechanism) στην αγορά ηλεκτρισμού και της διατήρησης του σημερινού τρόπου τιμολόγησης στη χονδρική με τις Οραικές Τιμές αλλά  κατά της χορήγησης πρόσθετων κινήτρων προκειμένου οι υφιστάμενοι παραγωγοί ΑΠΕ να διαθέσουν ένα τμήμα της παραγωγής τους με PPA εμφανίζεται ο Σύνδεσμος των Ανεξάρτητων Ηλεκτροπαραγωγών (ΕΣΑΗ). Ταυτόχρονα ο Σύνδεσμος εκφράζει και την αντίθεσή του στα Cfd, στα λεγόμενα  Συμβόλαια για τη Διαφορά.

Πρόκειται για ορισμένα από τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τις θέσεις που διατύπωσε ο ΕΣΑΗ στη διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα πρόσθετα μέτρα που θα μπορούσαν να προωθήσουν την ανάπτυξη των διμερών συμβολαίων προμήθειας ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, τα λεγόμενα πράσινα ΡΡΑ.

Μηχανισμοί Δυναμικότητας (capacity mechanism)

Οι ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί θεωρούν ανεπαρκή την  υφιστάμενη διάταξη για τους μηχανισμούς δυναμικότητας (capacity mechanism), τονίζοντας ότι οι αγορές δυναμικότητας θα πρέπει να γίνουν τυπικό μέρος του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, χωρίς να απαιτείται έγκριση κρατικής ενίσχυσης. Οι αγορές δυναμικότητας δεν πρέπει να θεωρούνται ως «στρέβλωση» της αγοράς, αλλά μάλλον ως απαραίτητο μέρος της λειτουργίας της.

Όπως η νομοθεσία της ΕΕ ορίζει υποχρεωτικούς κανόνες για τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και των αποθεμάτων ασφαλείας, θα πρέπει επίσης να θεσπίσει την υποχρέωση των Διαχειριστών των Συστημάτων Μεταφοράς  να προστατεύουν το απαραίτητο  σταθερό και ευέλικτο δυναμικό (παραγωγής)  μέσω της ανάπτυξης τόσο των αγορών ενέργειας, όσο και αγορών δυναμικότητας.  Αναφέρουν δε ως παράδειγμα τις ΗΠΑ, όπου οι περισσότερες από τις περιφερειακές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας περιλαμβάνουν κάποιο είδος αγοράς δυναμικότητας στο σχεδιασμό τους. Οσο αυξάνεται η διείσδυση των μεταβλητών ΑΠΕ στο σύστημα, οι μονάδες σταθερής παραγωγής θα καλούνται να λειτουργούν για ολοένα λιγότερες ώρες, αλλά θα εξακολουθούν να χρειάζονται για την ασφάλεια εφοδιασμού. Αυτό το στοιχείο κάνει την αμοιβή του capacity  όλο και πιο σημαντική όσο περνούν τα χρόνια, τονίζει  ο Σύνδεσμος

ΡΡΑ

Την άμεση τροποποίηση του Κανονισμού της ΕΕ και της αντίστοιχης εθνικής νομοθεσίας με το πλαφόν στα έσοδα παραγωγού ΑΠΕ (και γενικότερα), προκειμένου να αποκλειστεί οποιοδήποτε ανώτατο όριο εσόδων στην αγορά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που πωλείται μέσω διμερών συμφωνιών, ζητά ο ΕΣΑΗ, θεωρώντας ότι είναι από τα βασικά εμπόδια στην προώθηση των ΡΡΑ. Υπενθυμίζει ότι στην Ελλάδα μέχρι τώρα είναι υποχρεωτική η εκκαθάριση της παραγωγής των ΑΠΕ μέσω της άμεσης αγοράς. (Ας σημειωθεί εδώ, ότι  ρύθμιση στο νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ προβλέπει την εξαίρεση των πράσινων ΡΡΑ φυσικής παράδοσης, από τους περιορισμούς αυτούς). Επιπλέον, προτείνει να σχεδιαστούν έξυπνα δομημένα και στοχευμένα συστήματα για την αντιμετώπιση των εμποδίων στις συμβάσεις για συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτών, σύμφωνα με το άρθρο. 6 της πρότασης για το RED III.

Τάσσεται κατά της παροχής ισχυρότερων κινήτρων στους υφιστάμενους παραγωγούς για τη διάθεση μέρους της παραγωγής τους με ΡΡΑ

Προτείνει επίσης προϊόντα μακροπρόθεσμης ικανότητας μεταφοράς (transfer), διάρκειας τουλάχιστον πέντε ετών, να εισαχθούν στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, προκειμένου να διευκολυνθούν οι διασυνοριακές συμβάσεις. Επί του παρόντος, το μακροπρόθεσμο προϊόν που προσφέρεται σε διασυνδέσεις είναι μόλις για ένα έτος, το οποίο είναι πολύ μικρότερο από την τυπική διάρκεια ενός PPA. Αυτό καθιστά αδύνατη την υπογραφή ενός φυσικού διασυνοριακού PPA. Τονίζει επίσης ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν ένα ενιαίο πλαίσιο όσον αφορά τη ρύθμιση και τον τρόπο διαχείρισης των PPA, τονίζοντας ότι διάφορες ρυθμιστικές παρεμβάσεις και η αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε με τη λήψη των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, αποτελούν σοβαρό εμπόδιο για την προώθηση των επενδύσεων, θέτοντας σε κίνδυνο την ενοποίηση της εσωτερικής αγοράς.

Αιτιολογώντας την άρνηση για την παροχή πρόσθετων κινήτρων στους υφιστάμενους παραγωγούς, ο ΕΣΑΗ αναφέρει ότι κάθε παραγωγός πρέπει να είναι ελεύθερος να διαμορφώνει την εμπορική στρατηγική του. Υπογραμμίζει επίσης ότι η αναδρομική επιβολή εκ των υστέρων υποχρεώσεων είτε σε προμηθευτές να μειώσουν τους λογαριασμούς τους σε προσωρινή βάση είτε σε υπάρχοντες παραγωγούς για να συνάψουν συμβάσεις πρέπει να περιλαμβάνει νομική διασφάλιση για την επιστροφή  σε εύθετο χρόνο των χαμένων εσόδων.

Ανεπαρκής ρευστότητα στις προθεσμιακές αγορές

Ο ΕΣΑΗ θεωρεί ανεπαρκή τη ρευστότητα στις forward markets, καθώς έχει επηρεαστεί από τις παρατεταμένες υψηλές τιμές της ενέργειας και από τα έκτακτα μέτρα που έλαβαν διάφορα κράτη μέλη.

Στόχος πρέπει να είναι οι καταναλωτές να έχουν το λιγότερο δυνατό κόστος για την ηλεκτρική ενέργεια. Αυτός ο στόχος ενδέχεται να μην εξυπηρετείται απαραίτητα από αυξημένες ποσότητες που διαπραγματεύονται σε προθεσμιακές αγορές, ιδίως εάν δεν υπάρχει συσχέτιση τιμών μεταξύ της προθεσμιακής αγοράς και των βραχυπρόθεσμων αγορών. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε αγορές με υψηλή συγκέντρωση, όπως  η ελληνική αγορά, όπου ο κυρίαρχος παίκτης μπορεί να βλάψει σοβαρά τη ρευστότητα της Αγοράς Επόμενης Ημέρας και τη διαφάνεια των σημάτων τιμών που παρέχει αυτή η αγορά, σε περίπτωση που δεν υπάρχουν ειδικά εργαλεία μετριασμού. .

Επομένως, πριν από τη θέσπιση μέτρων για την αύξηση της ρευστότητας στις προθεσμιακές αγορές, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί ανάλυση επιπτώσεων σχετικά με το πώς αυτά τα μέτρα θα επηρεάσουν (α) τα μηνύματα τιμών που παρέχονται από τις βραχυπρόθεσμες αγορές και (β) τον ανταγωνισμό. Στην Ελλάδα, οι προθεσμιακές αγορές δεν διαθέτουν την απαραίτητη ρευστότητα όσον αφορά τους όγκους συναλλαγών. Πρόκειται για μία  πραγματικότητα που απεικονίζεται στην ετήσια έκθεση της ACER για τη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Ιδιαίτερη αναφορά κάνει ο Σύνδεσμος στην απουσία κανονιστικής βεβαιότητας. Τονίζει ότι από τον Νοέμβριο του 2020, όταν εισήχθηση το target model   στην Ελλάδα, υπήρξαν επαναλαμβανόμενες και σημαντικές αλλαγές στον σχεδιασμό της αγοράς, μεταβάλλοντας  βασικά στοιχεία της λειτουργίας της αγοράς. Αυτή η προσέγγιση προκάλεσε μια βαθιά έλλειψη προβλεψιμότητας για την έκβαση των αγορών spot, επηρεάζοντας σοβαρά τις προθεσμιακές αγορές, που αναπτύσσουν ρευστότητα ως αποτέλεσμα της επιθυμίας και της ανάγκης των ενδιαφερομένων να αντισταθμίσουν αποτελεσματικά τις προβλεπόμενες τιμές spot. Επιπρόσθετα ο ΕΣΑΗ επισημαίνει ότι  κατά τη διάρκεια της κρίσης, εισήχθησαν πρωτοφανή μέτρα, τα οποία κατέστρεψαν περαιτέρω την ορατότητα για μελλοντικά σήματα τιμών, έναντι των οποίων οι συμμετέχοντες θα επιδίωκαν να αντισταθμίσουν την προθεσμιακή αγορά.

Επίσης, ο ΕΣΑΗ  επσημαίνει ότι τα προθεσμιακά συμβόλαια δεν είναι πανάκεια. Καταρχήν απαιτούν  καταναλωτές πρόθυμους να αποδεχθούν τη σύναψη  συμφωνιών και υποχρεώσεων για  10 ή 15 χρόνια σε δεδομένους όρους και τιμές. Η πείρα έχει δείξει ότι εκτός από λίγους μεγάλους καταναλωτές με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, οι περισσότεροι καταναλωτές είτε είναι απρόθυμοι, είτε δεν μπορούν  να αναλάβουν τέτοιες υποχρεώσεις.

Δεύτερον, οι προθεσμιακές συμβάσεις ηλεκτρικής ενέργειας όταν συνδέονται με τεχνολογίες φυσικού αερίου ή άνθρακα συνήθως φέρουν ρήτρες που αναπροσαρμόζουν τη συμφωνημένη βασική τιμή ( strike price)  με τις τιμές των καυσίμων και του CO2.

Τα ΡΡΑ θα πρέπει να είναι συμπληρωματικά προς την αγορά spot. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο σχεδιασμός της αγοράς πρέπει να ενσωματώνει, εξ ορισμού, κατάλληλους Μηχανισμούς Αμοιβής Δυναμικότητας. (capacity mechanism) Αυτοί οι μηχανισμοί δυναμικότητας, και όχι οι προθεσμιακές συμβάσεις, είναι αυτοί που δημιουργούν κατάλληλο επενδυτικό περιβάλλον.

Cfd

Τα αμφίδρομα CfD έχουν ήδη εφαρμοστεί σε πολλά κράτη μέλη εδώ και πολύ καιρό, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας για να υποστηρίξουν επενδύσεις σε νέα παραγωγή ΑΠΕ, αλλά έχουν ελάχιστο αντίκτυπο, ή και καμία απολύτως επίπτωση στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Τα CfD μπορεί να είναι ένα κατάλληλο μέσο για επενδυτές με περιορισμένες δυνατότητες μετριασμού του κινδύνου, αλλά όχι ως γενικό μέσο για όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά.

Οσον αφορά στις επενδύσεις στα Δίκτυα ο ΕΣΑΗ θεωρεί ως βασικό εργαλείο τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Παράλληλα προτείνει η ΕΕ να υποχρεώσει τις εθνικές κυβερνήσεις ένα μέρος των εσόδων από τις δημοπασίες ρύπων να το διαθέσουν για τις επενδύσεις στα δίκτυα.

Επίσης τάσσεται κατά της διατήρησης της όποιας μορφής περιορισμού των εσόδων στους παραγωγούς με υποοριακές τεχνολογίες, τονίζοντας την εξαιρετικά  στρεβλωτική επίδραση του πλαφόν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς μάλιστα να εξασφαλίζει χαμηλότερη τιμή για τον καταναλωτή. “ Η εισαγωγή του ανώτατου ορίου στην Ελλάδα, το οποίο  εφαρμόζεται ακόμη και στις οριακές τεχνολογίες, οδηγεί ουσιαστικά σε μια 100% ρυθμιζόμενη «αγορά» με επιζήμιες συνέπειες για τους παραγωγούς,

Τέλος υποστηρίζει το μοντέλο της Οριακής Τιμής στη χονδρική αγορά, καθώς παρέχει στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας σωστά βραχυπρόθεσμα μηνύματα τιμών. Ταυτόχρονα υποστηρίζει οτι αν αντί της αριακής τιμής, ληφθεί ως βάση η μέση τιμή, τότε μπορεί να χαθεί ο στόχος της εξοικονόμησης.