Νέες επιβαρύνσεις στον τομέα της ενέργειας για τους καταναλωτές, για τις βιομηχανίες, την αεροπορία και τη ναυτιλία  εισάγονται με τους κανονισμούς που ψηφίστηκαν χθες από το Ευρωπαϊκό Κοινοβύλιο. Τα νέα μέτρα καταργούν σταδιακά από το 2026 τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπής ρύπων που χορηγούνταν σε βιομηχανίες, ενώ για πρώτη φορά στον μηχανισμό εμπορίας ρύπων θα ενταχθούν οι εκπομπές αερίου του θερμοκηπίου από τον ναυτιλιακό τομέα και σταδιακά καταργούνται και τα δωρεάν δικαιώματα στις αεροπορικές εταιρίες. Από το 2027 ή το 2028, ανάλογα με τις τιμές των καυσίμων, ξεκινά και η εφαρμογή συστήματος εμπορίας ρύπων για τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές, πράγμα που θα επιφέρει πρόσθετες χρεώσεις στις τιμές των καύσιμων θέρμανσης και κίνησης.

Παράλληλα το ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε τους κανόνες για τον νέο φόρο άνθρακα στα ευρωπαϊκά σύνορα, τον CBAM (Συνοριακός Μηχανισμός Προσαρμογής Ανθρακα), ο οποίος θα επιβαρύνει μία σειρά προϊόντων που εισάγονται από τρίτες χώρες, οι οποίες δεν τηρούν τις προδιαγραφές για τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα.

Η μεταρρύθμιση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών  CO2 (ETS) εγκρίθηκε με 413 ψήφους υπέρ, 167 κατά και 57 αποχές. Στόχος του μέτρου είναι να συμβάλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά 62% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005, από μία σειρά  συγκεκριμένων ρυπογόνων τομέων.

Ειδικά για τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές δημιουργείται  ξεχωριστός μηχανισμός, το   “ ETS II”, το οποίο θα θέτει τιμή στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τους δύο αυτούς τους τομείς, αρχής γενομένης από  το 2027 (ή το 2028 εάν οι τιμές της ενέργειας είναι εξαιρετικά υψηλές).

Τα δωρεάν δικαιώματα για τις  εταιρείες καταργούνται σταδιακά από το 2026 έως το 2034.

Η ένταξη των εκπομπών ρύπων του  ναυτιλιακού τομέα από το 2024  στο ETS ψηφίστηκε με 500 ψήφους υπέρ, 131 κατά και 11 αποχές,  ενώ η έγκριση της αναθεώρησης του ETS για τις αερομεταφορές υπερψηφίστηκε από 463 βουλευτές.  Κατά  του μέτρου ψήφισαν 117, ενώ υπήρξαν και  64 αποχές.  Το μέτρο, εκτός από τη σταδιακή κατάργηση  των δωρεάν δικαιωμάτων των αερομεταφορών  έως το 2026 φιλοδοξεί να προωθήσει τη χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων.

Φόρος Aνθρακα

Με 487 ψήφους υπέρ, 81 κατά και 75 αποχές, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τους κανόνες για τον CBAM, τον νέο φόρο άνθρακα.

Ο φόρος άνθρακα θα επιβληθεί στις εισαγωγές από τρίτες χώρες σιδήρου, χάλυβα, τσιμέντου, αλουμινίου, λιπασμάτων, ηλεκτρικής ενέργειας, υδρογόνου καθώς και σε  έμμεσες εκπομπές υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Οι εισαγωγείς αυτών των αγαθών θα πρέπει να πληρώνουν οποιαδήποτε διαφορά τιμής μεταξύ της τιμής του άνθρακα που καταβάλλεται στη χώρα παραγωγής και της τιμής των δικαιωμάτων άνθρακα στο EU ETS.

Το CBAM θα εισαχθεί σταδιακά από το 2026 έως το 2034 με την ίδια ταχύτητα που καταργούνται σταδιακά για τις βιομηχανίες τα δωρεάν δικαιώματα  ETS.

Οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι το μέτρο μπορεί να ανακόψει τη “διαρροή άνθρακα”, δηλαδή τη μετεγκατάσταση των βιομηχανιών σε τρίτες χώρες με χαλαρότερους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και ότι θα δώσει κίνητρα σε χώρες εκτός ΕΕ να αυξήσουν τα μέτρα για το Κλίμα, διασφαλίζοντας παράλληλα  ότι δεν θα υπονομεύονται οι προσπάθειες της ΕΕ  για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα

Τέλος, το ευρωκοινοβούλιο υπερψήφισε τη συμφωνία των κρατών- μελών για τη σύσταση ενός νέους Ταμείου στην  ΕΕ, το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα (SCF). Ο νέος φορέας θα λειτουργήσει  το 2026 με στόχο τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, των  πολύ μικρών επιχειρήσεων και των  χρηστών των μεταφορών, που πλήττονται ιδιαίτερα από την ενεργειακή φτώχεια.

Το SCF θα χρηματοδοτείται από τα έσοδα των  πλειστηριασμών των δικαιωμάτων ETS II, των οποίων το ύψος υπολογίζεται έως και 65 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ ένα επιπλέον 25% θα πρέπει να  καλύπτεται από εθνικούς πόρους (συνολικού ύψους 86,7 δισεκατομμυρίων ευρώ).

Το μέτρο εγκρίθηκε με 521 ψήφους υπέρ, 75 κατά και 43 αποχές

Οι νέοι κανονισμοί που εγκρίθηκαν χθες από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αφορούν σε  συμφωνίες που είχαν ήδη επιτευχθεί  με τις χώρες της ΕΕ στα τέλη του 2022, στο πλαίσιο του πακέτου «Fit for 55 in 2030», δηλαδή του σχεδίου μείωσης  της εκπομπής αερίων θερμοκηπίου (GHG) κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Νόμο για το Κλίμα.

Μόλις οι σχετικοί κανονισμοί εγκριθούν επίσημα από το Συμβούλιο, θα δημοσιευθούν στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθούν σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευση.