Η πρόσφατη απόφαση της Βουλγαρίας να «παγώσει» τα έργα που αφορούν στην κατασκευή του αγωγού South Stream είχε ως αποτέλεσμα να ξεσπάσει στη Σόφια βαριά κυβερνητική κρίση.
Η αντιπολίτευση κατέθεσε επανειλημμένως προτάσεις μομφής εναντίον της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Πλάμεν Ορεσάρσκι, ενώ την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να καθοριστεί ημερομηνία για τη διενέργεια πρόωρων εκλογών. Τα προβλήματα της νυν κυβέρνησης αποδίδονται από αναλυτές περισσότερο στους ατυχείς χειρισμούς της στο θέμα της κατασκευής του αγωγού South Stream.
Στην κοινή γνώμη της Βουλγαρίας είναι πλέον διάχυτη η εντύπωση ότι ο Ορεσάρσκι υπέκυψε στις πιέσεις της Δύσης, επιλέγοντας να βάλει στον πάγο ένα ιδιαίτερα προσοδοφόρο για τη χώρα πρότζεκτ.
Οι ενστάσεις της Κομισιόν
Μόλις την περασμένη εβδομάδα η Κομισιόν κίνησε νομική διαδικασία σε βάρος της Βουλγαρίας, καθώς στις Βρυξέλλες διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με το εάν οι αναθέσεις έργων συνάδουν με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
Η ρωσική Gazprom ελέγχει το 50% του σχεδιαζόμενου δικτύου του South Stream και το 100% του δικτύου αγωγών στη Βουλγαρία. Αυτό παραβιάζει το λεγόμενο «τρίτο ενεργειακό πακέτο» της Ε.Ε. που προβλέπει την αποσύνδεση της παραγωγής αερίου από τη μία και της μεταφοράς και διανομής στους καταναλωτές από την άλλη πλευρά, προκειμένου να εξασφαλιστούν συνθήκες ανταγωνισμού.
Επιπλέον, το έργο στη Βουλγαρία ανατέθηκε σε μια κοινοπραξία υπό τη ρωσική Stroytransgas. Πρόκειται για μια πρώην θυγατρική της Gazprom, η οποία περιλαμβάνεται στη λίστα των επιχειρήσεων που πλήττονται από τις κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ σε βάρος της Ρωσίας λόγω της ουκρανικής κρίσης.
Αμέσως μετά τις συνομιλίες που είχε με τρεις αμερικανούς γερουσιαστές, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός ανακοίνωσε το πάγωμα των σχετικών έργων μέχρι να διαλυθούν οι αμφιβολίες των Βρυξελλών.
Όπως είπε στη Deutsche Welle ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ Γκέρχαρντ Μάνγκοτ: «Η Ε.Ε. συνέδεσε - σύμφωνα με ορισμένους εκπροσώπους της - την πρόοδο στο πεδίο των αδειοδοτήσεων του αγωγού South Stream με τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Αυτό είναι κάτι καινούριο γιατί μέχρι πρότινος απλά υπενθύμιζε στην Gazprom ότι πρέπει να τηρούνται οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί. Ο αγωγός πολιτικοποιείται και είναι εύλογο το ερώτημα εάν η Κομισιόν ασκεί ενεργειακή πολιτική υπό το πρίσμα της γενικότερης εξωτερικής πολιτικής. Πρόκειται για μια μάλλον ανησυχητική εξέλιξη καθώς η Κομισιόν θα πρέπει να εργάζεται για την ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε. και όχι να ασκεί εξωτερική πολιτική».
Πολλαπλά τα οφέλη για τη Βουλγαρία
Η συμμετοχή στον South Stream θα έδινε στη Βουλγαρία τη δυνατότητα να προμηθεύεται φθηνότερο ρωσικό φυσικό αέριο. Επίσης, θα αυξανόταν η ενεργειακή της ασφάλεια, δεδομένου ότι ο αγωγός παρακάμπτει την Ουκρανία. Το 90% των αναγκών της Βουλγαρίας σε αέριο καλύπτεται σήμερα από τη Ρωσία. Η νέα διαμάχη ξυπνά στη Σόφια μνήμες του παρελθόντος, όταν η χώρα δυσκολευόταν να καλύψεις τις ενεργειακές της ανάγκες.
Πέραν αυτών, ο South Stream πρόκειται να φέρει επενδύσεις δισεκατομμυρίων στη χώρα και νέες θέσεις εργασίας. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι Βούλγαροι στηρίζουν το πρότζεκτ, εκφράζοντας την οργή τους για τη στάση των Βρυξελλών.
Η βουλγαρική κυβέρνηση υπέκυψε πολύ γρήγορα στις έξωθεν πιέσεις, εκτιμά ο πολιτικός επιστήμονας Όγκνιαν Μίντσεφ, επικεφαλής του βουλγαρικού παραρτήματος της Transparency International: «Ο Ορεσάρσκι απέτυχε ως πρωθυπουργός. Δεν έπρεπε να εγκαταλείψει τον αγωγό, αλλά να συνεχίσει να διαπραγματεύεται με τους Ρώσους για την τήρηση των ευρωπαϊκών κανονισμών».
Δεν είναι πάντως λίγοι οι αναλυτές στη Βουλγαρία που εκτιμούν ότι η κυβέρνηση αρνείται να δημοσιοποιήσει τις λεπτομέρειες των διαπραγματεύσεων με τη Μόσχα επειδή έχει να κρύψει πολλά. Σύμφωνα με τους ίδιους, τα έγγραφα έχουν συνταχθεί με τρόπο ώστε να υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για παρατυπίες και διαφθορά στην ανάθεση δημοσίων έργων.
Στη Σόφια κυκλοφορούν, μάλιστα, και διάφορες θεωρίες συνομωσίας που θέλουν τα δυο κόμματα του νυν κυβερνητικού συνασπισμού να έχουν μοιράσει μεταξύ τους την πίτα, με τους Σοσιαλιστές να επωφελούνται οικονομικά από τον South Stream, και τον μικρότερο εταίρο DPS από τα χρήματα της E.E. Και τα δύο κόμματα πάντως τάχθηκαν υπέρ της διεξαγωγής πρόωρων εκλογών, μόλις έναν χρόνο μετά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης.
